Παρασκευή 27 Ιουνίου 2008

1Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΤΗΣ Δ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ

1Η Συνάντηση Υπευθύνων Σχολικών Βιβλιοθηκών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Δ Αθήνας.

Η Συνάντηση διοργανώθηκε από τις Σχολικές Βιβλιοθήκες του 3ου ΓΕΛ Καλλιθέας και του 2ου Γυμνασίου Αλίμου και πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 19 Ιουνίου 2008 από τις 9.00π.μ έως τις 14 μμ., στη Σχολική Βιβλιοθήκη του 2ου Γυμνασίου Αλίμου, με θέματα τη βελτίωση υποδομών και την οικονομική στήριξη των Σ.Β, την ανάπτυξη προγραμμάτων στα πλαίσια της διαθεματικότητας, την ανάπτυξη των συνεργασιών και τέλος τις τακτικές ανάδειξης του έργου των Σ.Β.
Στη συνάντηση παρευρίσκονταν οι οργανωτικά υπεύθυνοι, Σπύρος Γεωργακόπουλος, Λεμονιά Μαντούβαλου, καθώς και οι Δρ Ευτυχία Νικολακοπούλου, Χάρης Κωσταντέλιας, Μάρθα Κορίτσογλου, Νατάσα Κουτσίδου, Αργυρώ Σκουνάκη, Φωτεινή Αθανασούλη, Χριστίνα Λαϊου, Ασπασία Κάλλα, Σάββας Τσομπανέλλης (Διευθυντής του 2ου Γυμνασίου Αλίμου), ο οποίος επικρότησε την πρωτοβουλία των Υπευθύνων Σχολικών Βιβλιοθηκών για τη διοργάνωση της πρώτης Συνάντησής τους λέγοντας τα εξής: “Εάν πραγματικά επιθυμούμε ουσιαστική ενεργοποίηση του πολύτιμου θεσμού των Σ.Β, καθίσταται αναγκαία η βοήθεια με τη μορφή μεγαλύτερης οικονομικής στήριξης των Σ.Β από την πλευρά της πολιτείας και των τοπικών φορέων, εκχώρηση σε αυτούς περισσότερων αρμοδιοτήτων όπως, δυνατότητα επιλογής βιβλίων σε συνεννόηση και συνεργασία με το Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων και σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς”. Εξ άλλου, ο Τρ. Λουκόπουλος (Προϊστάμενος 2ου Γραφείου Β΄θμιας Εκπαίδευσης Δ΄Αθήνας), μίλησε για την προβολή του ρόλου των Σ.Β με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων σε συνάρτηση με την καθημερινότητα. Από την πλευρά της η Λεμονιά Μαντούβαλου μίλησε για το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των υπευθύνων των Σ.Β, για τρόπους ανανέωσης του θεσμού και προώθησης της φιλαναγνωσίας. Επίσης, ο Χάρης Κωσταντέλιας παρουσίασε μια θεματική βιβλιογραφία ως χρήσιμο εργαλείο για κάθε εκπαιδευτικό. Τέλος, η Δρ Ευτυχία Νικολακοπούλου αναφέρθηκε στις ανάγκες συνεχούς επιμόρφωσης των υπευθύνων Σχολικών βιβλιοθηκών και της ευαισθητοποίησης της εκπαιδευτικής κοινότητας πάνω στη χρήση των Σ.Β. Ας ελπίσουμε λοιπόν οι προοπτικές να είναι αισιόδοξες για το μέλλον των Σχολικών Βιβλιοθηκών.
Ευτυχία Νικολακοπούλου
Δρ Ελληνικής και Γαλλικής Φιλολογίας

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΛΛΑΖΕΙ

Σκοπός - επιμέρους στόχοι της εργασίας
Σκοπός της εργασίας είναι να εμπλακεί ο μαθητής ενεργά στο καθημερινό του πρόγραμμα.
Μέσω της εργασίας αυτής θα δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να κατανοήσουν και στη συνέχεια να παράγουν υλικό στον τομέα που θα ασκηθούν.
Θα κατανοήσουν και στη συνέχεια θα περιγράψουν τη δραστηριότητά τους.
Θα αποκτήσουν δεξιότητες μέσω της συμμετοχής τους στη διεκπεραίωση των καθημερινών λειτουργιών της δράσης στη βιβλιοθήκη. Τέλος θα αναζητήσουν τρόπους για καλύτερη λειτουργία των παιδαγωγικών μέσων προτείνοντας αλλαγές που ενδέχεται να επηρεάζουν ακόμη και το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο.

Υποστήριξη των μαθητών από τον Υπεύθυνο της Σχολικής Βιβλιοθήκης

Εκπαιδευτής:
Ο Υπεύθυνος της Σχολικής Βιβλιοθήκης θα εκπαιδεύσει τους μαθητές στα κάτωθι θέματα:
1) Υπόδειξη κατάλληλων πηγών για τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων για την εργασία τους . Ενδεικτικά τέτοια στοιχεία μπορεί να είναι: τυποποιημένα έντυπα κλπ
2) Διευκόλυνση των μαθητών από συνεργασία με άλλους εκπαιδευτικούς ή γονείς προκειμένου να κατανοήσουν το ρόλο τους αναφορικά με τις συγκεκριμένες εργασίες της σχολικής μονάδας και στη συνέχεια να ασκηθεί με βάση αυτούς του ρόλους.
3) Διατύπωση απόψεων και πιθανές βελτιώσεις που μπορούν να άπτονται είτε σε έλλειψη πόρων (ανθρωπίνων και υλικών) είτε σε θέματα θεσμικού πλαισίου είτε σε γενικότερα οργανωτικά θέματα, είτε σε θέματα εκπαίδευσης ανθρώπινου δυναμικού.
4) Μεθοδολογική προσέγγιση για τη συλλογή και καταγραφή των απαραίτητων στοιχείων από την υπηρεσιακή μονάδα.
5) Επιλογή διαδικασιών του ΥΣΒ.
6) Εξαγωγή συμπερασμάτων.
7) Εργαλεία και τεχνικές για την υλοποίηση της εργασίας.
8) Να γνωρίσει στους μαθητές τη λειτουργία της βιβλιοθήκης, την αναζήτηση λυμάτων και πηγών, τη χρήση των υπολογιστών.
9) Να τους γνωρίσει τα Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά συστήματα.
10) Να σχεδιάσει εκπαιδευτικό πρόγραμμα όπως

α)Λέσχη ανάγνωσης για μαθητές.
β) Οργάνωση έκθεσης χιουμοριστικών κόμικς.


γ) Οργάνωση μελέτης για έναν ποιητή με την παρουσία του ποιητή και την ανάγνωση των θαμάτων μέσα από την βιβλιογραφία της βιβλιοθήκης του. δ)Διοργάνωση συζητήσεων για τα καινούργια βιβλία.
ε)Εικονογράφηση περιοδικών.
στ)Παιδική χιουμοριστική ποίηση.
ζ)Συγγραφή παιδικών παραμυθιών με ένα θέμα π.χ το δάσος. Στο τέλος κάθε παραμυθιού με κατάλληλα ερωτήματα επιχειρείται η προσέγγιση των βαθύτερων νοημάτων και των πολιτιστικών αξιών όπως τα αποτυπώνει ο συγγραφέας.
η)Διαδραστική παρουσίαση π.χ για τη γιορτή της μητέρας, τη γιορτή του βιβλίου.
(για τη γιορτή της μητέρας, ανάδειξη μιας σειράς καταστάσεων που θα βοηθήσουν τους μαθητές α κατανοήσουν τις διαστάσεις του θέματος ή του προβλήματος σε άλλη περίπτωση).
θ)Πρόγραμμα αξιοποίησης των Τ.Π.Ε
ι)Χάρτες της Ευρώπης Δουλειά σε δάπεδο.

Και γενικότερα, οι βιβλιοθήκες να γίνουν Κέντρα Πληροφόρησης και ο ρόλος του ΥΣΒ σημαντικός στα πλαίσια των εκπαιδευτικών καθηκόντων του.
13/06/2008ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΛΟΥΤΡΑΡΗ Ο πρώτος οδηγός της βιβλιοθήκης «κόσμημα»ΑΠΟ σήμερα όποιος μπαίνει στη βιβλιοθήκη αλλά και προτού μπει σ’ αυτήν (κυκλοφορεί και στα βιβλιοπωλεία) μπορεί να έχει στα χέρια του τον πρώτο οδηγό της βιβλιοθήκης μας με την υπογραφή και το βάρος που αυτή σηκώνει, της Αθηνάς Ζαχαρού – Λουτράρη. Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω δελτίο Τύπου του «Συλλόγου Φίλων της Βιβλιοθήκης Κοραή»: «Με ιδιαίτερη ικανοποίηση πληροφορούμε το αναγνωστικό κοινό ότι κυκλοφόρησε το βιβλίο της διδάκτορος φιλολογίας Αθηνάς Ζαχαρού - Λουτράρη με τίτλο: Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής». Η ιστορία και οι θησαυροί της. Το βιβλίο αυτό το οποίο αποτελεί προϊόν πολύμοχθης εργασίας της συγγραφέως στην ουσία αποτελεί οδηγό της Βιβλιοθήκης μας, κάτι το οποίο έλειπε μέχρι σήμερα. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε από το Σύλλογό μας, με τη χορηγία του Ταμείου Χιακής Συνεργασίας Χίος - Οινούσσαι - Ψαρά, προς το οποίο εκφράζουμε και δημόσια τις ευχαριστίες μας. Την εξαιρετική αυτή έκδοση επιμελήθηκε το τυπογραφείο άλφα - πι. Τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν στη Βιβλιοθήκη για την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου. Το βιβλίο διατίθεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της πόλης μας.»

Παρασκευή 6 Ιουνίου 2008

"ΟΙ ΔΟΥΛΕΣ" ΤΟΥ ΖΑΝ ΖΕΝΕ

Της Δρ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Από το 1945 που το θέατρο γίνεται μεταφυσική αναζήτηση, ο Ζενέ αποκαλύπτει με τους υπαρξιακούς[1] δραματουργούς την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και τον δυτικό μοντερνισμό. Αυτό το καινούργιο θεατρικό είδος που ονομάζουμε αντι-θέατρο ή πρωτοποριακό θέατρο καλλιεργεί το παράλογο και το κωμικό. Τα πρόσωπα δεν χαρακτηρίζονται πλέον από ψυχολογικά κίνητρα αλλά περιορίζονται σε μια σειρά από χειρονομίες, κινήσεις και λέξεις. Ο ίδιος ο διάλογος είναι πηγή παρεξηγήσεων, και οδηγεί στη σιωπή και την έλλειψη επικοινωνίας. Με τρόπο κωμικά δοσμένο, στήνεται πάνω στο παράλογο και την σκοτεινή παρουσία του γήρατος και του θανάτου η ομιλία που βοηθά στην απόδραση από το άγχος και την τραγικότητα της ζωής.
Το 1947 ο Ζαν Ζενέ γράφει ένα μονόπρακτο θεατρικό έργο που φέρει τον τίτλο οι δούλες και στο οποίο αναπτύσσει μια συμβολική πράξη που ερμηνεύει την δυσκολία να είναι κανείς ο εαυτός του. Για να την ερμηνεύσει, ο δραματουργός επιλέγει δύο υπηρέτριες, την Κλαίρη και την αδελφή της Σολάνζ οι οποίες κατά την απουσία της κυράς τους, ανίκανες να υπάρχουν ανεξάρτητα από αυτήν, μιμούνται τις σχέση μέσα στην οποία νοιώθουν[2] φυλακισμένες και επιδιώκουν την καταστροφή του κόσμου στον οποίο αξεδιάλυτα ανήκουν.
Οι πρωταγωνίστριες κάνουν μια οργισμένη συνειδησιακή επανάσταση ενάντια στον εαυτό τους για να εξαφανίσουν τη βρώμικη σχέση κυράς-δούλας, με την οποία είναι δεμένες ανέκκλητα, αλλά αγωνίζονται μάταια. Από την αρχή της παράστασης είναι εμφανής η κρίση των σχέσεων της κυρίας και των δύο δούλων που οικειοποιούνται τον πολιτισμό της, προσπαθούνε να μπουν στο πετσί της πράγμα το οποίο τις κάνει να γίνονται απάνθρωπες, κυνικές και υποκρίτριες. Οι δύο πρωταγωνίστριες μισούν την κυρία τους. Στην απουσία της, η Κλαίρη παίζει το ρόλο της και η Σολάνζ το ρόλο της Κλαίρης στα καθήκοντα της ως δούλα. Αυτή η μεταμόρφωση, τους δίνει τη δυνατότητα να βγάλουν ότι ο υποσυνείδητος και ο συνειδησιακός χώρος κρύβει ενάντια στη σχέση κυράς-δούλας. Και όλα τους τα λόγια εκφράζουν συγχρόνως το μίσος και τον θαυμασμό που τους εμπνέει η κυρά τους. Ντύνονται τα ρούχα της άλλοτε η μία και άλλοτε η άλλη προετοιμάζοντας έτσι αυθόρμητα το εγκληματικό παιγνίδι τους. Έχει κανείς την εντύπωση ότι πρόκειται για ρεσιτάλ μαύρης μαγείας που παίζεται μπροστά σε ένα αστικό κοινό. Αυτό είναι η κυρία, που με όσο περισσότερες κατάρες και μαντολογήματα την καρφώσουν, θα δουν να πεθαίνει το αληθινό της πρόσωπο. Όμως αυτό το ψυχόδραμα όπως θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε αναπτύσσει και την προσωπική αντιπαλότητα των δύο αδελφών. Οι τελευταίες, την ώρα που συγυρίζουν καθώς διαπληκτίζονται, η Κλαίρη κατηγορεί την Σολάνζ ότι προσπάθησε να σκοτώσει την κυρία.

ΚΛΑΙΡΗ
Μην αρνείσαι σε είδα ... Όταν τελειώσουμε την τελετή προστατεύω το λαιμό μου. Εμένα στοχεύεις μέσα από την κυρία ....


Όταν η κυρία επιστρέφει, η Κλαίρη προσπαθεί να την ποτίσει με δηλητηριασμένο τίλιο αλλά αυτή διαφεύγει τυχαία τον κίνδυνο επειδή βιάζεται να συναντήσει τον κύριο. Αυτή η πράξη επαναθέτει σε λειτουργία το αρχικό παιγνίδι όπου η Σολάνζ σκηνοθετεί την δολοφονία της κυρίας και έτσι η Κλαίρη την υποχρεώνει να πιει το δηλητηριασμένο τίλιο.

Το έργο κατανέμει με τελειότητα τις πρακτικές του "θεάτρου μέσα στο θέατρο» με την πολιτική σάτιρα, από τη μια πλευρά και την δραματουργική αγωνία τον εντυπωσιασμό του φόνου και τον παράξενα ελκυστικό και υπερβολικά απελευθερωμένο διάλόγο[3]. Οι δύο δούλες είναι μεν τα υπαρκτά πρόσωπά τους, όμως δεν παύουν επάνω στη σκηνή να γίνονται το υποκατάστατο των προσώπων αυτών. Έτσι, πρόσωπα και υποκατάστατο περιπλέκονται σε ένα πρωτόγονο κανιβαλισμό, από τον οποίο δεν θα γλιτώσουν ούτε τα πρόσωπα ούτε το υποκατάστατο. Αυτόν τον θανάσιμο εναγκαλισμό του υποκατάστατου ενώνεται στην παράσταση με τρόπο τραγικό δίχως να μένει κρυφή η κυνικότητα και η βαρβαρότητα ενός τέτοιου αγώνα Παρουσιάζει τα θεατρικά πρόσωπα στην πρώτη τους αναμέτρηση. Για παράδειγμα, από ένα τηλεφώνημα χάθηκε η ευκαιρία του πνιγμού. Όμως οι δούλες, πιστές στο ρόλο τους συνεχίζουν το παιγνίδι με μια τελετουργική κινησιολογία[4] που έχει όλα τα στοιχεία της στερεότητας, της εξαίρεσης και της υποκριτικής ωριμότητας. Ο δραματουργός περνάει από το ένα επίπεδο στο άλλο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο αυτοψυχανάλυσης οι δύο δούλες είναι η μια απέναντι στην άλλη σαν δύο θηρία που αποτελεί ένα νέο επίπεδο παράκρουσης που καταλήγει στη σκηνή της αφοσίωσης των δύο γυναικών που παίζεται πίσω από το παραβάν για να αφήσει στον θεατή την πολυσημασία που μπορεί να έχει αυτή η σχέση.
Με την εμφάνιση της κυρίας στη σκηνή, αρχίζει η υποκρισία και το έσχατο της απανθρωπιάς. Οι δούλες ντοπάρονται για την τελευταία τους αναμέτρηση όπου η φαντασία τις έχει κατακυριεύει, ως το τέλος. Η δε αποχώρησή τους, αποδίδεται με ένα βύθισμα στο χάος και την ανυπαρξία.

Με το έργο του αυτό ο Ζενέ χρησιμοποιεί όλες τις μεθόδους του θεάτρου του παραλόγου δίνοντας έμφαση στο διάλογο, στα ντεκόρ και στην κίνηση. Η αίσθηση του χρόνου είναι ανύπαρκτη. Ο κόσμος στα έργα του καλλιεργεί το παράλογο όπου τα λόγια είναι ακατανόητα και χωρίς έννοια σύμφωνα με το περιβάλλον τους. Οι ήρωες δεν έχουν την ίδια άποψη για τις λέξεις και τα πράγματα και δεν επικοινωνούν επειδή ακριβώς δεν κατανοούν ο ένας τον άλλο. Ζουν μαζί δίχως καν να γνωρίζονται. Έτσι η ομιλία γίνεται πηγή παρεξηγήσεων Αναμφισβήτητα οι σχέσεις του είναι και του φαίνεσθε, η μαγική δύναμη του θεάτρου βρίσκουν στον δραματουργό ένα αντίκρισμα προκλητικό που προπορεύεται στις σύγχρονες θεατρικές έρευνες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Martin Esslin Το θέατρο του παραλόγου εκδόσεις Δωδώνη 1996 μετάφραση Μάγια Λυμπεροπούλου
Alain Couprie Le Théâtre, éd. Nathan Paris 1999
Potelet Hélène Histoire de la littérature française Hatier Paris 1990
Στάθης Δρομάζος Το Ξένο Θέατρο ΚΕΔΡΟΣ 1987

[1] Φιλοσοφικό σύστημα που προέρχεται από τον Δανό φιλόσοφο Κίκεργκαρντ 1813-1815 και τον Γερμανό φιλόσοφο Χάιντεγκερ 1889-1976. Στη Γαλλία η λέξη έχει κύρος στα 1945 και βρίσκει την έκφρασή της στα έργα του Καμύ και του Σαρτρ. Η βασική ιδέα αυτής της φιλοσοφίας είναι ότι ο άνθρωπος δεν χαρακτηρίζεται παρά μόνον από τις πράξεις του και βρίσκει την ταυτότητά του από την έννοια της ύπαρξής του όπου καμία θεότητα δεν δίνει έννοια στη ζωή του. Ζώντας σε έναν παράλογο κόσμο, ανακαλύπτει με άγχος ότι είναι υπεύθυνος γι αυτό που κάνει είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος και να κάνει τις επιλογές του κάθε στιγμή.
[2]Όπως το συνηθίζει ο Ζενέ στους περισσότερους ρόλους του ρεπερτορίου του, οι δούλες θέλουν να είναι διαφορετικές από αυτό που είναι. Θέλουν δηλαδή να αλλάξουν την ύπαρξή τους.
[3] Στο θέατρο του παραλόγου ο διάλογος δεν οδηγεί σε καμία λογική σκέψη.
[4]Συγκλονιστικές οι μεταμορφώσεις της Κλαίρης σε μια πολυσήμαντη τελετουργική κίνηση. Η Σολάνζ σε απόλυτη ανταπόκριση με την παρτενέρ της έπαιξε με έντονη αμεσότητα προσδίνοντας στο ρόλο ενίοτε μια τυραννισμένη λαϊκότητα.

ΥΠΟΔΟΧΗ ΓΑΛΛΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ


ΥΠΟΔΟΧΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ REUNION ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ
Της Δρ Ευτυχίας Νικολακοπούλου
Στο πλαίσιο της προώθησης διαδημοτικών επαφών και δράσεων που προάγουν τον διαπολιτισμικό διάλογο και την ουσιαστική επικοινωνία μέσα από την ενίσχυση των δεσμών φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των λαών ο Δήμος Αμαρουσίου με τους Δρ Μιχάλη Χρηστάκη, Πολιτικό Επιστήμονα και Διεθνολόγο, Γενικό Γραμματέα του Δημάρχου, τον Κο Μιχαήλ Μπάρλα, Ειδικό Γραμματέα του Δημάρχου, την Κα Ελένη Λέκκα Γυμνασιάρχη και Δημοτική Σύμβουλο, καθώς και την Κα Αγγελική Μπουρμπούλη, Υπεύθυνη Σπουδών και Έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και αυτοδιοίκησης υποδέχθηκε την Παρασκευή, 14 Μαρτίου 2008 αντιπροσωπεία 35 μαθητών ηλικίας 13 έως 17 ετών και τεσσάρων συνοδών καθηγητών, από το γαλλικό νησί Réunion, και την υπεύθυνη Καθηγήτρια υποδοχής Ευτυχία Νικολακοπούλου Δρ Ελληνικής και Γαλλικής Φιλολογίας, εκπαιδευτικό της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης.

Εικόνα 1Μιχαήλ Μπάρλας, Δρ Μιχάλης Χρηστακης, Αγγελική Μπουρμπούλη, Ελένη Λέκκα, Γιώργος Πατούλης, Δρ Ευτυχία Νικολακοπούλου, Brigitte Pardieu
Αξίζει να σημειωθεί ότι το νησί αυτό είναι ανατολικά της Μαδαγασκάρης στον Ινδικό Ωκεανό, με πληθυσμό 697.000 κατοίκους, αποτελώντας την πιο απομακρυσμένη περιοχή της Ε.Ε.
Ο Δήμαρχος του Αμαρουσίου, κ. Γιώργος Πατούλης στo χαιρετισμό που απηύθυνε στην αντιπροσωπεία της Réunion αναφέρθηκε στις δράσεις του Δήμου Αμαρουσίου στον τομέα της εκπαίδευσης τονίζοντας ότι: «ο Δήμος Αμαρουσίου καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών εκπαίδευσης στους νέους, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και διοργανώνοντας εκδηλώσεις, που σαν στόχο έχουν να τους εξοπλίζουν με επιπλέον εφόδια, απαραίτητα για τον σύγχρονο εργασιακό στίβο, εντάσσοντάς τους έτσι πιο ομαλά στα σύγχρονα ευρωπαϊκά εργασιακά πρότυπα».
Μετά το καλωσόρισμα του Δημάρχου και την τιμητική απονομή μεταλλίου από την την γαλλίδα φιλόλογο και επικεφαλή της μαθητικής ομάδας Κα Brigitte Pardieu, ακολούθησε ξενάγηση της αντιπροσωπείας στο Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών, κατά τη διάρκεια της οποίας οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στους χώρους που φιλοξένησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004.

Η ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΙΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΑΙΝΙ

Η θεώρηση του βιβλίου στις Σκέψεις του Montaigne
της Ευτυχίας Νικολακοπούλου
Δρ Ελληνικής και Γαλλικής Φιλολογίας

Γνήσιο τέκνο του γαλλικού ουμα­νισμού ο Michel de Montaigne (1533-1592) έγραψε τις σκέψεις του, σε Δοκίμια (1580)[1] που αποτυπώθηκαν σε τρία βιβλία. Αρχικά, ήταν οπαδός του στωικισμού[2], έπειτα στράφηκε στον σκεπτικισμό που τον οδήγησε στην αμφιβολία με την διάσημη λέξη:« Τι ξέρω;» και τελικά, δημιούργησε μια φιλοσοφία που συνίστατο στην ακολουθία της φύσης, στην απόλαυση της ζωής με την αποφυγή των άκρων, και την καλλιέργεια του εαυτού μας. Έλεγε: « Να γίνουμε καλοί και σωστοί άνθρωποι ». Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα έργο που παρουσιαζόταν σαν μια ελεύθερη και οικεία ομιλία, χωρίς δυναμική σύνθεση και του οποίου το ζωντανό και μεταφορικό ύφος, ήταν πάντα στην υπηρεσία της διανόησης. Τα Δοκίμια είναι βασικά βιβλία της Γαλλικής σκέψης και μάλιστα της δυτικής, επειδή επικύρωναν τα δικαιώματα της ατομικής συνείδησης ως προς την κοινωνία, δημιουργούσαν δηλαδή τον σύγχρονο ατομικισμό, και μάλιστα όταν ακριβώς η χριστιανική παράδοση και η αρχαία σκέψη βρίσκονταν αντιμέτωπες με την Ανακάλυψη του νέου Κόσμου, και διατύπωναν τις ανθρωπιστικές αρχές που ήταν η τιμή της Ευρώπης: δικαιοσύνη, ελευθερία, σεβασμός του ανθρώπου, δικαίωμα στην ευτυχία. Αξιοποιούσαν δε, την κριτική στάση που τους εξασφάλιζε αυτή την πρόοδο.«Ο μόνος τρόπος για να γίνουμε καλλιεργημένοι άνθρωποι, είναι η ανάγνωση», έλεγε ο Montaigne. Πίστευε πως “τίποτε δεν μπορεί να την αντικαταστήσει”: ούτε το μάθημα, ούτε οι προβολές, ούτε και το ίδιο εκπαιδευτικό δυναμικό. Για το γάλλο φιλόσοφο, η εικόνα μπορεί να είναι πολύτιμη, επειδή εικονογραφεί το γραπτό κείμενο. Δεν μας επιτρέπει όμως διόλου την διαμόρφωση γενικών ιδεών. Η ταινία, όπως ο διάλογος εκτυλίσσεται και χάνεται, και είναι δύσκολο ακόμη και αδύνατο, να επιστρέψουμε στο ίδιο σημείο για να τη συμβουλευτούμε. Επομένως, το βιβλίο παραμένει ένας καλός σύμβουλος και σύντροφος. Η γνώμη του ήταν πως η ανάγνωση εξασφαλίζει την ευτυχία του άνθρώπου, την ευχαρίστηση από την ανακάλυψη εκπληκτικών ομοιοτήτων ανάμεσα σε παλιούς και καινούργιους κόσμους. Διαβάζουμε, έλεγε για να ξεπεράσουμε τη ζωή μας και να καταλάβουμε εκείνη των άλλων. Το βιβλίο είναι το μόνο μέσον για να γνωρίσουμε και άλλες εποχές και το καλύτερο μέσο για να κατανοήσουμε και άλλα κοινωνικά στρώματα στα οποία δεν ανήκουμε. Επιπλέον, μέσα στο βιβλίο βλέπουμε την ιστορία. Και αναφέρει: “Ανοίγω το βιβλίο και βλέπω τον άνθρωπο ντυμένο ασπρόμαυρα, με μεταξωτές κάλτσες, το καλοκαίρι όπως και τον χειμώνα. Παρόντα. Στο χώρο και στην εποχή του. Γνωρίζει ότι βρίσκεται εκεί, σε αυτό τον αιώνα. Αυτό τον τόσο "αλλοιωμένο και ανίδεο» αιώνα. Τον τόσο "ξέχειλο» από ατάλαντες συγγραφές. Αυτόν τον αιώνα του αστικού πολέμου και της πανώλης. Έτσι είναι”. Αλλού, παραλληλίζει το βιβλίο με ένα μικρό και άβγαλτο παιδί, προφανώς τον μελλοντικό αναγνώστη που δεν θα γνωρίζει την γλώσσα της εποχής του:“Ανοίγω το βιβλίο και βλέπω το παιδί. Το παιδί δεν μιλάει ακόμα τη γλώσσα αυτού του αιώνα. Ένας επιστήμονας που έρχεται από τη Γερμανία απευθύνεται στο παιδί στα λατινικά. Τη γλώσσα ενός "άλλου τόπου, μιας άλλης εποχής. Τη γραπτή γλώσσα μέσα στα βιβλία. Το παιδί καταλαβαίνει ότι το αλλού είναι το εδώ, ότι το άλλοτε είναι επίσης το τώρα ”.
Εξ άλλου, σκέπτεται λέγοντας ότι το βιβλίο που ανοίγει δεν είναι το μοναδικό:“Ανοίγω το βιβλίο και βλέπω άλλα βιβλία. Οι στοίβες, σε "πέντε επίπεδα”, παντρεύονται την καμπή του πύργου. Ο " άνθρωπος άφησε το τραπέζι του και βαδίζει, με τα μάτια στραμμένα στο ταβάνι, όπου είναι χαραγμένα στα λατινικά πάνω από τριάντα τέσσερα γνωμικά. Αλλά το βλέμμα του προσκολλάται σε αυτό το δοκάρι, στο κέντρο του δωματίου, όπου σχηματίζεται μια φαρδιά κορδέλα που τυλίγεται σαν τρυπάνι και τρέχει σαν ποτάμι: "Σκέπτομαι», μπορούμε να διαβάσουμε στο κέντρο: σκέφτομαι, αμφιβάλλω, σκέφτομαι. Στα τριάντα οκτώ χρόνια, την παραμονή των καλενδών[3] του Μάρτη, ο "άνθρωπος έδωσε ένα σκοπό στο να κτίσει για τον εαυτό του μέσα στη μοναξιά, μια φιλήδονη και λεπτή ζωή». O γάλλος φιλόσοφος δεν αμφιβάλλει επίσης ότι το βιβλίο μας μεταφέρει και μας ταξιδεύει μακριά. Μας περιγράφει και μας ζωγραφίζει τα τοπία, τα κάστρα, τη φύση σε σύντομο χρόνο. Ταξιδεύει δηλαδή τη φαντασία μας:“Ανοίγω το βιβλίο, μας λέει, και βλέπω τον ουρανό από το παράθυρο. Γνωρίζω τη γλυκύτητα αυτού του ουρανού της Γουιάνας, την άνοιξη. Γύρω από το κάστρο, των δέντρων, των αμπελιών, των αγρών. Λίγοι λόφοι. Ευρύς ορίζοντας. Iδανικός για "να περιγραφεί η μετάβαση» του χρόνου στη σκέψη. Ο άνθρωπος κατάλαβε ότι δεν θα κατείχε ποτέ κάτι άλλο από αυτή τη μικρή ποσότητα[..] αυτό το μικρό κομμάτι του χρόνου”. Επομένως πρόκειται για μια ατέρμονη κίνηση παρά για τη στατικότητα του αναγνώστη της βιβλιοθήκης: Ανοίγω το βιβλίο και βλέπω το δρόμο. Ο συγγραφέας είναι πάνω στο άλογο. Πάντα ντυμένος ασπρόμαυρα. Κατευθύνεται προς την Ιταλία. Ο άνθρωπος της βιβλιοθήκης αγαπάει επίσης την κίνηση. Και διερωτάται: “Ο κόσμος δε είναι στην πραγματικότητα, παρά μια αιώνια αιώρα" ? Παραλληλίζει τον αναγνώστη με τον ταξιδιώτη, προφανώς για να δείξει τη δύναμη του βιβλίου που του δίνει την αίσθηση ότι μετακινείται. Διεισδύει ακόμα πιο βαθιά στην ποικιλία που μπορεί να μας προσφέρει ξεχωριστά κάθε βιβλίο: “Ο ταξιδιώτης δεν χαράσσει καμία σίγουρη γραμμή, ούτε ευθεία ούτε καμπύλη. Ούτε μεγάλες ελπίδες, βαδίζει για να βαδίσει, στους δρόμους, όπως στα βιβλία. Ευχαρίστηση της ποικιλίας”. Αλλά εξυμνεί και στην ευχαρίστηση της ανάγνωσης και την ελευθερία που μας παρέχει λέγοντας: ”Ανοίγω το βιβλίο και απολαμβάνω το ταξίδι. Απολαμβάνω το εξαίσιο φρούτο μιας "ελευθερίας" ενασκούμενης "καθημερινά". Για το φιλόσοφο υπάρχει μια μόνο συνταγή : "Να ξέρει κανείς να ανήκει στον εαυτό του". Μια μόνο τελειότητα : “ Να απολαμβάνει νόμιμα την ύπαρξή του. Να αποφεύγει τη λύπη σαν την πανούκλα και να ζει μόνο με την "παρουσία υγιών και χαρούμενων ανθρώπων". Και συμπεραίνει ότι "Τίποτε πιο ευχάριστο, πιο εύθυμο, πιο φαιδρό από το βιβλίο. Άραγε οι αναγνώστες το γνωρίζουν αυτό; Έχουν ποτέ νοιώσει την χαρά της ανάγνωσης; Τη συγκίνηση της περιήγησης ακόμα κι αν είναι στο δωμάτιό τους λίγο πριν τη νύχτα; Ακόμη και μέσα στο σκοτάδι κάτω από το φως μιας αχνής λάμπας;


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Montaigne, Les Essais, I,II,III, Paris, Gallimard, 1960.






[1] Αρχικά, επρόκειτο για απλές σημειώσεις στο περιθώριο των αναγνώσεών του
[2] Ο στωικισμός ήταν φιλοσοφία που αψηφούσε τον πόνο και το θάνατο.
[3] Καλένδες λέγονται οι πρώτη μέρα του μήνα την εποχή των Ρωμαίων.