Τετάρτη 8 Οκτωβρίου 2008

ΤΑΡΤΟΥΦΟΣ

TΑΡΤΟΥΦΟΣ

Ταρτούφος
Της Ευτυχίας Νικολακοπούλου
Δρ Ελληνικής και ΓαλλικήςΦιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Σηνοθεσία: Θύμιος Καρακατσάνης.
Πρωταγωνιστούν: Θύμιος Καρακατσάνης - Κώστας Βουτσάς, Τάκης Παπαματθαίου, Ελευθερία Ρήγου, Βασίλης Κούκουρας, Αλεξάνδρα Καρακατσάνη, Φιλίτσα Καλογεράκου κ.ά.

Την κλασική κωμωδία «Ταρτούφος» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Θύμιου Καρακατσάνη, την Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2008, στο Θεατρο Αλσους Νέας Σμύρνης». Συμπρωταγωνιστούν οι Θύμιος Καρακατσάνης και Κώστας Βουτσάς. Μαζί τους γνωστοί ηθοποιοί του θεάτρου και της τηλεόρασης.
Ο Ταρτούφος είναι ένας ψευτο-ευσεβής απατεώνας που ύπουλα χρησιμοποιεί την «αρετή» για να κυριαρχήσει στη ζωή του Οργκόν. Κατά τη διάρκεια της παράστασης μέχρι σχεδόν το τέλος της προσπαθεί διαρκώς να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Οργκόν και στη συνέχεια ολόκληρη την περιούσια και τη γυναίκα του, την οποία έχει βαθιά ερωτευτεί. Πριν από τη λήξη, ακριβώς στο σημείο όπου φαίνεται να κορυφώνεται η νίκη της υποκρισίας του Ταρτούφου, αποκαλύπτεται η ραδιουργική του δράση και ξεσκεπάζεται. Σαν από μηχανής θεός, έρχεται η Δικαιοσύνη με την παρέμβαση του βασιλιά, για να επιφέρει την τάξη εξουδετερώνοντάς τον με την φυλάκιση.
Η παράσταση του Ταρτούφου ήταν από τις μεγαλύτερες επιτυχίες που γνώρισε το γαλλικό θέατρο. Παίχτηκε 77 φορές όσο ζούσε ο Μολιέρος και, από το θάνατό του έως το 1960, 2.654 φορές στην Κομεντί Φρανσέζ εκτός από τα άλλα θέατρα σημειώνοντας το μεγαλύτερο αριθμό παραστάσεων από όλα τα κλασικά έργα.
Ανά τους καιρούς τα διάφορα θεατρικά έργα που γράφτηκαν με πρότυπο τον Ταρτούφο είχαν μεγάλη επιτυχία διότι δημιούργησαν πρόσωπα εντελώς διαφορετικά. Για παράδειγμα, στο Κόκινο και Μαύρο 1 του Σταντάλ, ο ήρωάς Ζουλιέν Σορέλ δεν υπήρξε ποτέ ένας χυδαίος υποκριτής όπως ο Ταρτούφος. Υιοθέτησε την υποκρισία επειδή έβλεπε ότι αυτή καθοδηγεί τον κόσμο και γι αυτόν αποτελούσε ένα σύνηθες μέσο για την σωτηρία.
Το θέατρο του Μολιέρου μπορεί και σήμερα να χρησιμεύσει σαν μέσο διόρθωσης της συμπεριφοράς. Είναι ένα διασκεδαστικό, λαϊκό θέατρο που μεταφέρει συγχρόνως ένα ηθικό δίδαγμα. Διότι, ας μην το ξεχνάμε, σήμερα αυτό που ενδιαφέρει το κοινό δεν είναι οι λογοτεχνικές αρετές του Μολιέρου αλλά μάλλον το μήνυμα που μεταφέρει το έργο.
Ποιο είναι άραγε το ενδιαφέρον του ανεβάσματος μιας Μολιερικής παράστασης στα χρόνια μας; Ο Ταρτούφος, είναι ουσιαστικά το έργο εκείνο που όλοι θυμόμαστε περισσότερο απ’ όλα τα άλ­λα έργα του Μολιέρου, γιατί βα­σικά είναι εκείνο που μας προβληματίζει περισσότερο πάνω στη ζωή και την αξία της. Αν διατηρεί ως τις μέρες μας αστείρευτο το ενδιαφέρον του θεατή είναι διότι έχει υποστεί διάφορες προσαρμογές. Αναθεωρήθηκε και διορθώθηκε έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας. Η επικαιρότητα του έργου συνίσταται στο ότι και σήμερα ο Ταρτούφος μπορεί να παρουσιάσει τα προβλήματά της σύγχρονης εποχής όπως λόγου χάριν τα αιρετικά κινήματα, την επίδραση της εκκλησίας στους αδύναμους, τα προσωπικά συμφέροντα κάποιων ανθρώπων και τελικά, ένα αισχροκερδή που κρύβεται πίσω από τη μάσκα του ευσεβούς.
Παρόλα αυτά η διάδοσή του χρειάζεται προσοχή. Κι αυτό, γιατί μία χαριτωμένη ή και γλαφυρή μεταφορά δεν θα ήταν αρκετή για να μεταφέρει στους συγχρόνους μας το κλίμα που είχε δημιουργηθεί με τη Σύνοδο της Θείας Μετάληψης και τις αδιάκοπες επιβλαβείς επανεμφανίσεις της μέσα στην πολιτική ιστορία της Γαλλίας.
Στη σημερινή κοινωνία υπάρχουν Ταρτούφοι αλλά όχι όπως ο ήρωας του Μολιέρου. Ο Ταρτούφος είναι μεν διαχρονικός γενικά ως προς τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα που ενσαρκώνει, αλλά δεν μπορεί να είναι τόσο σύγχρονος ο ρόλος του ούτε και ο τόπος δράσης του. Γι’ αυτό τις περισσότερες φορές στα διάφορα κράτη προσαρμόζεται η ερμηνεία του, ανάλογα με τα πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα του τόπου.
Το πρόσωπο του Ταρτούφου έχει καθιερωθεί στη συνείδησή μας σαν ένας άνθρωπος που υπήρξε στην πραγματικότητα, και αυτός είναι ο κύριος λόγος που έγινε ένας τύπος, αλλά παρόλα αυτά δεν υπάρχει πια το αρχικό μολιερικό πρόσωπό του. Είναι λοιπόν άτοπο και υπερβολικό να τον ταυτίζουμε με πρόσωπα της εποχής μας. Επομένως χρειάζεται να δούμε το έργο, σαν μια ωραία ζωντανή, εμπεριστατωμένη, παραδειγματική, ακόμα και κωμική θα μπορούσε να πει κανείς, σελίδα της ιστορίας - αλλά που παραμένει πάντοτε μια σελίδα του παρελθόντος και που δεν παριστάνει πια ευθέως κανένα πρόσωπο και καμία ραδιουργία, θρησκευτική ή άλλη. Βλέπει κανείς ότι το ηθικό πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο του Ταρτούφου, είναι μετατοπισμένο σε σχέση με την ιδεολογία του χρόνου και έρχεται σε μερική ρήξη με την παράδοση. Φαίνεται λοιπόν δύσκολο να καταστεί αναβιώσιμο στις ημέρες μας το σκάνδαλο που προκάλεσε ο Ταρτούφος και που συγκλόνισε ένα μέρος της γαλλικής κοινωνίας και έφθασε στο σημείο να βάλει τον βασιλιά τον ίδιο σε μια λεπτή κατάσταση αντιμέτωπο με τους αριστοκράτες και τους ανθρώπους της εκκλησίας ώστε να καταργήσει αυτή την παράσταση, ακόμη και αν κάποια σύγχρονα και διάσημα παραδείγματα καταδεικνύουν ότι η λογοκρισία γίνεται και σήμερα. Αν ο σημερινός θεατής επιζητά να δει το πρόσωπο του Ταρτούφου, επιμένει άστοχα, διότι ο ρόλος του δεν μπορεί να είναι ο ίδιος. Στις μέρες μας οι Ταρτούφοι, δηλαδή οι υποκριτές, έχουν πολλαπλασιαστεί σε διάφορα επίπεδα, όπως σε πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό και οικογενειακό. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η υποκρισία και η απάτη.










Δεν υπάρχουν σχόλια: